Zaterdag 20 mei '17, Parktheater Eindhoven.
Première van Gioacchino A. Rossini' s meest bekende opera.
Hoeveel producties ik in mijn 52 jaar opera gezien heb... teveel om de tel bij te houden. Èn, hoeveel producties ik na afloop van de voorstelling zo goed en zo kwaad als het maar kon zo snel mogelijk uit mijn geheugen gewist heb is vast 8 van de tien.
Om gelijk kort maar krachtig te zijn: dit is weer zo 1 van die acht! :) En omdat ik op de regie en directie na eigenlijk niet "op de man" wil spelen, staan er meer anekdotes ter vergelijking dan feitelijke kritiek.
Nee, ik ben noch Rossini fan, noch hater. De meeste aria's en finales zijn wel degelijk juweeltjes! Maar na 3 aria's op een avond begint het eindeloze gezoem van het orkest doorgaans mijn irritatie of slaaplust op te wekken. Edoch, soms kan het wèl een spannende, dolkomische of intrigerende avond zijn. Wat de Barbier betreft is het vriezen of dooien.
De meest memorabele en waarschijnlijk in NL meest herhaalde productie was die van de (toen Nederlandse) Nationale Opera in de regie van Dario Fo. Daar was geen moment van aandacht verslapping mogelijk. Van begin tot eind was het de ene grap, de ene trukendoos, de ene krankzinnige klucht, ... na de andere. Zo'n vloedgolf aan adrenaline dat ik halverwege 2e akte ook geïrriteerd raakte! Geen seconde dat er iets stil stond, laat staan een rustmoment. De meest intieme aria ging aan je voorbij omdat Dario Fo er van alles in ADHD roes erbij verzon waar je niet naast kon kijken. Bekaf aan het einde. :D
Een andere memorabele productie is die in Detroit in de regie van Hans Nieuwenhuis. De muziekles was een van meest komische scenes ooit: Rosina en alias Don Alonso kruipen terwijl Bartolo indut, in de vleugel piano, waar zij de laatste colaratuur regels zingt met gesloten deksel. :) M.a.w. : het kàn wel leuk tot hilarisch worden maar het is feitelijk een tragi-comedie. Want de situatie van jonge Rosina die met de ouwe Bartolo moet trouwen en hoe de oude man in de maling genomen wordt is eigenlijk heel tragisch waardoor de situatie het weer komisch maakt.
Maar vooral bij Rossini moet er echt aan een aantal voorwaarden voldaan worden: je moet eigenlijk wereldsterren of buitengewoon toptalent als cast hebben, een orkest waarin de diverse kleine solopartijen als vonken eruit springen en een dirigent die zeg maar Rossini specialist is.
Helaas, daar ontbrak het totaal aan in het Parktheater.
De regie, decor, belichting: Het regie duo Geert Langeveen en Leopold Witte lieten zich inspireren "door de film "Youth" waarin de jetset in een kuuroord ronddwaalt". Dat is op zich geen slecht idee!
De Detroit productie speelde zich op het toneel af in een zogenaamde tv studio. Met als voordeel dat echte camera's die het ook voor live uitzending opnamen over het toneel rolden en de meest bizarre situaties op grote monitoren tot in extreme close-ups in de zaal te zien waren. Verrekijkers die in grote getallen gehuurd werden, waren absoluut overbodig. :D
Nog een anachronistische aanpak was Don Giovanni in NewYork, in een Diner restaurant, een Penthouse en op het dak van een wolkenkrabber! Afgezien van het idee - dat puristen verschrikkelijk vonden - was Peter Sellars regie geniaal! Voor mij de beste Don Giovanni ooit! Daarmee eventuele vermoedens dat ik na 52 jaar opera een zo geheten purist zou zijn tegen te spreken. In tegendeel, updaten en zelfs anachronismen in tekst en libretto's zijn IMO bijna noodzakelijk omdat je zowat geschiedkundige moet zijn om de dubbele bodems en intriges van 200 jaar geleden te begrijpen. Dus het Spa van Siviglia idee is prima! :)
Bij de ouverture gaat het doek al op en zien we in het aarde duister (het is feitelijk ook nacht) een zwembad waaromheen waarschijnlijk braspartijen plaatsgevonden hebben die in halve orgieën verzanden. Verzanden omdat het bij gedoe en gerommel, gesleep met plastic terrasstoelen, piccolo's die champagne schenken en een paartje dat tegen de muur staat te schuren en nog meer onduidelijk gedoe blijft. Het is dan officiel wel nacht net voor zonsopkomst, maar er staat echt nergens dat er ook een langdurige maansverduistering plaats vind. En ja hoor, daar komt onze barbier op voor zijn Figaro aria "Largo al factotum ...." en in het duister patsboem een volgspot. Dat het ochtendgloren al lang in de lucht zit is het team ontschoten? Maar goed, het wordt lichter en lichter en dan is het zwembad goed te zien. Maar wat vanaf het begin al merkbaar is, zijn 8 reuze stalagmieten /\ die over het zwembad hangen. In een ervan speelt zich op gegeven moment iets af dat het midden houdt tussen schaduwspel en peepshow. Achterin bevinden zich links en rechts 2 vlakke, platte wanden respectievelijk een zwarte en een witte wand. En van tijd tot verschijnen de protagonisten als Jan Klaasen en Katrijn, kop tot borst, boven die wanden uit om hun zegje te doen? Nu is die eerste akte qua verhaallijn al moeilijk te volgen ondanks Nederlandse boventiteling, maar wie tot wie zingt was mij volstrekt duister, zoals de ouverture maar dan in volle licht. Net toen ik mij begon af te vragen wat in hemelsnaam die hangende reuze stalagmieten buiten de peepshow moesten voorstellen, brak mijn klomp! Die dingen gingen langzaam de lucht in om op 3/4 toneelhoogte een hele tijd te blijven hangen als een soort moderne sporthuis centrum wigwams. De man naast mij fluisterde tegen zijn gezelschapsdame "Leuk effect hé!" Hans en ik keken elkaar met gefronste wenkbrauwen aan. Zonder woorden zeiden we: "Wat is dit nou toch???" Wederom volstrekt duister. Maar ondertussen was Klaas Vaak langs geweest en moesten we om beurten elkaar weer wakker porren. Dat ik het - al vanaf het begin - niet meer volgen kon, ligt aan mij dus. Toch? Maar Hans die de Barbier zowel van Rossini als die van Paisiello (waar Rossini's versie op gebaseerd is) geregisseerd heeft, slaakte met mij bij de pauze een zucht. De Beaumarchais - schrijver van het toneelstuk - zijn verhaal is niet eenvoudig maar wel te volgen. Hans kon omdat hij het stuk door en door kent, uitmaken wie tot wie zong. Voor mij was het zingen "ins blaue hinein". Maar, die hangende wigwams of stalagmieten hadden nóg een "oh-ah" effect: tegen het einde klapten ze alle acht binnenstebuiten om en werden het ware hangende stalactieten, \/ van wigwam in een soort gigantische moderne Vlaamse friet zakken. .??? Er werd zowaar zelfs hier en daar om geklapt. Wat had ik graag van die applaudisseurs vernomen wat dat gedoe dan voorstelde. Maar in de pauze bleek dat de voorstelling pas om 23:00 eindigde, oftewel ruim een kwartier langer dan "verwacht" was en de laatste trein naar Amsterdam vertrok om 23:28
We hebben niet hoeven discussiëren. Moesten we de 2akte nog aanzien en aanhoren om per taxi mogelijk nog de laatste trein te missen? Niet echt! Dus hebben we voor het eerst in zeker 30 jaar het voor "gezien" gehouden.
Het zal me benieuwen wat de vak recensenten gaan schrijven. Dat het premierepubliek, op zo'n 20tal na die het ook wel voor gezien hielden en met ons afdropen, waarschijnlijk een fijne of dolle avond hadden gezien de onvermijdelijke lachers, open doekje bij het frietzakken effect, en obligaat applaus na elke aria, wil ik niet ontkennen. Maar in onze perceptie was dit sinds tijden een pijnlijke productie van Opera Zuid. Pijnlijk omdat we natuurlijk niet voor niets per trein van Amsterdam naar Eindhoven afreizen. Maar vooral pijnlijk omdat buiten de enscenering ook de cast soms bijna amateuristisch was en orkest en dirigent - ja sorry hoor - blijkbaar dachten dat ze carnaval met dansmariekes moesten begeleiden? Wie overigens op het idee gekomen is om een klavecimbel in te zetten i.p.v. Forte Piano uit die tijd of gewoon een moderne vleugel, en de aria "Ecco ridente" van Almaviva te laten begeleiden door Banjo heeft waarschijnlijk ook het buskruit en de frietzakken uitgevonden?
Tot slot: Het is natuurlijk de gloednieuwe intendant Wout Koeken deze onzin niet aan te rekenen omdat deze productie en cast al lang voor zijn aanstelling in februari j.l. vast stond. Toch vond ik zijn rol als "claque" applaus uitlokker in de stoel voor ons, wel significant opvallend. Méé applaudisseren is vanzelfsprekend maar uitlokken? En natuurlijk, geen enkel operahuis of toneelgezelschap kan prat gaan op altijd de eerste prijs te schieten. Ook Hans heeft zelfs een wereld première "Dara diri tarum tarides" na de generale repetitie zien afgelasten! Hoewel een volle Stadsschouwburg Amsterdam zich een ongeluk gelachen hebben en zeer teleurgesteld waren dat ze de voorstelling "zoals dan had gemoeten" niet konden zien. Feitelijk was die generale juist datgene wat deze barbier nou mistte: situation comedy. Het is niet grappig door alla Benny Hill lollig te doen, maar omdat de situatie zo grappig is. Dat was bij Dara enz. helemaal maar onbedoeld het geval. Decors die moesten omvallen bleven steken en totaal onverwacht vielen er decors om enz. enz. De ene ramp na de andere! Voor ons en sommige zangers een moment van hartstilstand, maar voor het publiek hilarisch. En menigeen dacht ook dat het zo hoorde. "Dat moet je er in houden!!" was een veel gehoord commentaar achteraf. Maar helaas, een voorstelling in wereldpremière laten gaan waarbij zowat alle techniek het liet afweten en zomaar "op goed geluk" improviseren, al is het een klucht, dat kan niet.
Terug naar Opera Zuid: volgende productie "Werther" gaan we natuurlijk weer kijken! (Première Maastricht 10 nov en tournee t/m 10 dec.) Want we zijn al 25 jaar fan van Opera Zuid waarbij met name de laatste 10 jaar "jonge" zangers i.p.v. "te pensioneren" zangers op het toneel staan en wel degelijk een bedoeld verfrissend effect geeft. :) Alleen jong of oud, ze moeten wel de sterren uit de hemel kunnen zingen en dat was nu niet het geval.
Gaan of niet gaan?
Echte Rossini en Barbier kenners zullen waarschijnlijk teleurgesteld worden. Maar dat is weer een kleine minderheid van het publiek. Of niet operakenners en vooral jongeren dit als "ontdekking van de opera" moeten beleven... Ik betwijfel dat. Tijdens de pauze mopperde een jonge man van 20? "Nou, da's voor 't eerst en voor het laatst hoor! " De eerste opera wekt de indruk dat alle opera's dus "zó" zijn. Dè ontdekking voor méér, of voor 't laatst. Maar wie zoals het gros van het premierepubliek een fijn avondje uit wil, het werk met toch wel bekende aria's over zich heen wil laten komen of van plezante frietzakken en andere (on-)gein houdt... Doen! :)
Première van Gioacchino A. Rossini' s meest bekende opera.
Hoeveel producties ik in mijn 52 jaar opera gezien heb... teveel om de tel bij te houden. Èn, hoeveel producties ik na afloop van de voorstelling zo goed en zo kwaad als het maar kon zo snel mogelijk uit mijn geheugen gewist heb is vast 8 van de tien.
Om gelijk kort maar krachtig te zijn: dit is weer zo 1 van die acht! :) En omdat ik op de regie en directie na eigenlijk niet "op de man" wil spelen, staan er meer anekdotes ter vergelijking dan feitelijke kritiek.
Nee, ik ben noch Rossini fan, noch hater. De meeste aria's en finales zijn wel degelijk juweeltjes! Maar na 3 aria's op een avond begint het eindeloze gezoem van het orkest doorgaans mijn irritatie of slaaplust op te wekken. Edoch, soms kan het wèl een spannende, dolkomische of intrigerende avond zijn. Wat de Barbier betreft is het vriezen of dooien.
De meest memorabele en waarschijnlijk in NL meest herhaalde productie was die van de (toen Nederlandse) Nationale Opera in de regie van Dario Fo. Daar was geen moment van aandacht verslapping mogelijk. Van begin tot eind was het de ene grap, de ene trukendoos, de ene krankzinnige klucht, ... na de andere. Zo'n vloedgolf aan adrenaline dat ik halverwege 2e akte ook geïrriteerd raakte! Geen seconde dat er iets stil stond, laat staan een rustmoment. De meest intieme aria ging aan je voorbij omdat Dario Fo er van alles in ADHD roes erbij verzon waar je niet naast kon kijken. Bekaf aan het einde. :D
Een andere memorabele productie is die in Detroit in de regie van Hans Nieuwenhuis. De muziekles was een van meest komische scenes ooit: Rosina en alias Don Alonso kruipen terwijl Bartolo indut, in de vleugel piano, waar zij de laatste colaratuur regels zingt met gesloten deksel. :) M.a.w. : het kàn wel leuk tot hilarisch worden maar het is feitelijk een tragi-comedie. Want de situatie van jonge Rosina die met de ouwe Bartolo moet trouwen en hoe de oude man in de maling genomen wordt is eigenlijk heel tragisch waardoor de situatie het weer komisch maakt.
Maar vooral bij Rossini moet er echt aan een aantal voorwaarden voldaan worden: je moet eigenlijk wereldsterren of buitengewoon toptalent als cast hebben, een orkest waarin de diverse kleine solopartijen als vonken eruit springen en een dirigent die zeg maar Rossini specialist is.
Helaas, daar ontbrak het totaal aan in het Parktheater.
De regie, decor, belichting: Het regie duo Geert Langeveen en Leopold Witte lieten zich inspireren "door de film "Youth" waarin de jetset in een kuuroord ronddwaalt". Dat is op zich geen slecht idee!
De Detroit productie speelde zich op het toneel af in een zogenaamde tv studio. Met als voordeel dat echte camera's die het ook voor live uitzending opnamen over het toneel rolden en de meest bizarre situaties op grote monitoren tot in extreme close-ups in de zaal te zien waren. Verrekijkers die in grote getallen gehuurd werden, waren absoluut overbodig. :D
Nog een anachronistische aanpak was Don Giovanni in NewYork, in een Diner restaurant, een Penthouse en op het dak van een wolkenkrabber! Afgezien van het idee - dat puristen verschrikkelijk vonden - was Peter Sellars regie geniaal! Voor mij de beste Don Giovanni ooit! Daarmee eventuele vermoedens dat ik na 52 jaar opera een zo geheten purist zou zijn tegen te spreken. In tegendeel, updaten en zelfs anachronismen in tekst en libretto's zijn IMO bijna noodzakelijk omdat je zowat geschiedkundige moet zijn om de dubbele bodems en intriges van 200 jaar geleden te begrijpen. Dus het Spa van Siviglia idee is prima! :)
Bij de ouverture gaat het doek al op en zien we in het aarde duister (het is feitelijk ook nacht) een zwembad waaromheen waarschijnlijk braspartijen plaatsgevonden hebben die in halve orgieën verzanden. Verzanden omdat het bij gedoe en gerommel, gesleep met plastic terrasstoelen, piccolo's die champagne schenken en een paartje dat tegen de muur staat te schuren en nog meer onduidelijk gedoe blijft. Het is dan officiel wel nacht net voor zonsopkomst, maar er staat echt nergens dat er ook een langdurige maansverduistering plaats vind. En ja hoor, daar komt onze barbier op voor zijn Figaro aria "Largo al factotum ...." en in het duister patsboem een volgspot. Dat het ochtendgloren al lang in de lucht zit is het team ontschoten? Maar goed, het wordt lichter en lichter en dan is het zwembad goed te zien. Maar wat vanaf het begin al merkbaar is, zijn 8 reuze stalagmieten /\ die over het zwembad hangen. In een ervan speelt zich op gegeven moment iets af dat het midden houdt tussen schaduwspel en peepshow. Achterin bevinden zich links en rechts 2 vlakke, platte wanden respectievelijk een zwarte en een witte wand. En van tijd tot verschijnen de protagonisten als Jan Klaasen en Katrijn, kop tot borst, boven die wanden uit om hun zegje te doen? Nu is die eerste akte qua verhaallijn al moeilijk te volgen ondanks Nederlandse boventiteling, maar wie tot wie zingt was mij volstrekt duister, zoals de ouverture maar dan in volle licht. Net toen ik mij begon af te vragen wat in hemelsnaam die hangende reuze stalagmieten buiten de peepshow moesten voorstellen, brak mijn klomp! Die dingen gingen langzaam de lucht in om op 3/4 toneelhoogte een hele tijd te blijven hangen als een soort moderne sporthuis centrum wigwams. De man naast mij fluisterde tegen zijn gezelschapsdame "Leuk effect hé!" Hans en ik keken elkaar met gefronste wenkbrauwen aan. Zonder woorden zeiden we: "Wat is dit nou toch???" Wederom volstrekt duister. Maar ondertussen was Klaas Vaak langs geweest en moesten we om beurten elkaar weer wakker porren. Dat ik het - al vanaf het begin - niet meer volgen kon, ligt aan mij dus. Toch? Maar Hans die de Barbier zowel van Rossini als die van Paisiello (waar Rossini's versie op gebaseerd is) geregisseerd heeft, slaakte met mij bij de pauze een zucht. De Beaumarchais - schrijver van het toneelstuk - zijn verhaal is niet eenvoudig maar wel te volgen. Hans kon omdat hij het stuk door en door kent, uitmaken wie tot wie zong. Voor mij was het zingen "ins blaue hinein". Maar, die hangende wigwams of stalagmieten hadden nóg een "oh-ah" effect: tegen het einde klapten ze alle acht binnenstebuiten om en werden het ware hangende stalactieten, \/ van wigwam in een soort gigantische moderne Vlaamse friet zakken. .??? Er werd zowaar zelfs hier en daar om geklapt. Wat had ik graag van die applaudisseurs vernomen wat dat gedoe dan voorstelde. Maar in de pauze bleek dat de voorstelling pas om 23:00 eindigde, oftewel ruim een kwartier langer dan "verwacht" was en de laatste trein naar Amsterdam vertrok om 23:28
We hebben niet hoeven discussiëren. Moesten we de 2akte nog aanzien en aanhoren om per taxi mogelijk nog de laatste trein te missen? Niet echt! Dus hebben we voor het eerst in zeker 30 jaar het voor "gezien" gehouden.
Het zal me benieuwen wat de vak recensenten gaan schrijven. Dat het premierepubliek, op zo'n 20tal na die het ook wel voor gezien hielden en met ons afdropen, waarschijnlijk een fijne of dolle avond hadden gezien de onvermijdelijke lachers, open doekje bij het frietzakken effect, en obligaat applaus na elke aria, wil ik niet ontkennen. Maar in onze perceptie was dit sinds tijden een pijnlijke productie van Opera Zuid. Pijnlijk omdat we natuurlijk niet voor niets per trein van Amsterdam naar Eindhoven afreizen. Maar vooral pijnlijk omdat buiten de enscenering ook de cast soms bijna amateuristisch was en orkest en dirigent - ja sorry hoor - blijkbaar dachten dat ze carnaval met dansmariekes moesten begeleiden? Wie overigens op het idee gekomen is om een klavecimbel in te zetten i.p.v. Forte Piano uit die tijd of gewoon een moderne vleugel, en de aria "Ecco ridente" van Almaviva te laten begeleiden door Banjo heeft waarschijnlijk ook het buskruit en de frietzakken uitgevonden?
Tot slot: Het is natuurlijk de gloednieuwe intendant Wout Koeken deze onzin niet aan te rekenen omdat deze productie en cast al lang voor zijn aanstelling in februari j.l. vast stond. Toch vond ik zijn rol als "claque" applaus uitlokker in de stoel voor ons, wel significant opvallend. Méé applaudisseren is vanzelfsprekend maar uitlokken? En natuurlijk, geen enkel operahuis of toneelgezelschap kan prat gaan op altijd de eerste prijs te schieten. Ook Hans heeft zelfs een wereld première "Dara diri tarum tarides" na de generale repetitie zien afgelasten! Hoewel een volle Stadsschouwburg Amsterdam zich een ongeluk gelachen hebben en zeer teleurgesteld waren dat ze de voorstelling "zoals dan had gemoeten" niet konden zien. Feitelijk was die generale juist datgene wat deze barbier nou mistte: situation comedy. Het is niet grappig door alla Benny Hill lollig te doen, maar omdat de situatie zo grappig is. Dat was bij Dara enz. helemaal maar onbedoeld het geval. Decors die moesten omvallen bleven steken en totaal onverwacht vielen er decors om enz. enz. De ene ramp na de andere! Voor ons en sommige zangers een moment van hartstilstand, maar voor het publiek hilarisch. En menigeen dacht ook dat het zo hoorde. "Dat moet je er in houden!!" was een veel gehoord commentaar achteraf. Maar helaas, een voorstelling in wereldpremière laten gaan waarbij zowat alle techniek het liet afweten en zomaar "op goed geluk" improviseren, al is het een klucht, dat kan niet.
Terug naar Opera Zuid: volgende productie "Werther" gaan we natuurlijk weer kijken! (Première Maastricht 10 nov en tournee t/m 10 dec.) Want we zijn al 25 jaar fan van Opera Zuid waarbij met name de laatste 10 jaar "jonge" zangers i.p.v. "te pensioneren" zangers op het toneel staan en wel degelijk een bedoeld verfrissend effect geeft. :) Alleen jong of oud, ze moeten wel de sterren uit de hemel kunnen zingen en dat was nu niet het geval.
Gaan of niet gaan?
Echte Rossini en Barbier kenners zullen waarschijnlijk teleurgesteld worden. Maar dat is weer een kleine minderheid van het publiek. Of niet operakenners en vooral jongeren dit als "ontdekking van de opera" moeten beleven... Ik betwijfel dat. Tijdens de pauze mopperde een jonge man van 20? "Nou, da's voor 't eerst en voor het laatst hoor! " De eerste opera wekt de indruk dat alle opera's dus "zó" zijn. Dè ontdekking voor méér, of voor 't laatst. Maar wie zoals het gros van het premierepubliek een fijn avondje uit wil, het werk met toch wel bekende aria's over zich heen wil laten komen of van plezante frietzakken en andere (on-)gein houdt... Doen! :)
