DE VOLKSKRANT : 6 januari 2015, 14:17 741
Ouders van kind in psychiatrisch ziekenhuis sparen helemaal niets uit
OPINIE Sinds 1 januari moeten ouders van een kind dat psychotisch is, anorexia nervosa heeft, of suïcidaal is, een eigen bijdrage betalen als het kind in een psychiatrisch ziekenhuis verblijft. Een eigen bijdrage die kan oplopen tot ruim 130 euro per maand, 1500 euro per jaar.
Robert Vermeiren, hoogleraar kinder- en jeugdpsychiatrie Curium-LUMC Bertine Lahuis, kinder- en jeugdpsychiater, bestuurder Karakter, expertise centrum voor kinder,-en jeugdpsychiatrie Ariane de Ranitz, psychiater De Forensische Zorgspecialisten Dat ouders tijdens een opname extra kosten maken, wordt even vergeten
Wat zou u ervan denken, als we ouders van kinderen met kanker die in het ziekenhuis verblijven een eigen bijdrage zouden vragen. Ouders hebben hun kind immers niet thuis, dus sparen ze kosten uit. Schokkend toch? Nee, gelukkig zal dat niet gebeuren. Tenzij... je kind psychotisch is, anorexia nervosa heeft, of suïcidaal is. Sinds 1 januari moeten hún ouders een eigen bijdrage betalen als ze in een psychiatrisch ziekenhuis verblijven. Een eigen bijdrage die kan oplopen tot ruim 130 euro per maand, 1500 euro per jaar.
Het argument van staatssecretaris Van Rijn: Ouders sparen uit omdat ze niet thuis voor hun kind moeten zorgen. Ze moeten minder boterhammetjes, groenten en vlees kopen en ze hoeven niet in bad. Dat ouders tijdens een opname extra kosten maken, wordt even vergeten. Die extra kosten zijn niet gering, al gauw meerdere honderden euro's per maand. Van ouders wordt namelijk verwacht dat ze in kader van de behandeling meermaals per week naar het ziekenhuis komen. Dit maakt dat ze frequent vrijaf van werk moeten nemen. Steeds vaker slapen ouders zelf deels ook in het ziekenhuis (rooming-in).
Bureaucratisch gedrocht
Als hun kind lang opgenomen blijft, worden ze verder de financiële put ingeduwd
Omdat kinderen in jeugdgevangenissen en in jeugdzorginstellingen een eigen bijdrage moeten betalen, moeten kinderen in een psychiatrisch ziekenhuis dat ook. Zo oordeelt staatssecretaris van Rijn. Ze vallen immers vanaf 1 januari 2015 onder dezelfde wet, de nieuwe Jeugdwet. Er mag geen verschil gemaakt worden tussen groepen. Een verschil tussen kinderen die lichamelijk dan wel psychisch ziek zijn, lijkt geen probleem. Dat het ene zieke kind voor essentiële (psychische) zorg wel extra moet betalen en het andere (voor lichamelijke ziekte) niet, is nochtans een inbreuk op de kinderrechten (art. 2 Kinderrechtenverdrag).
Wrang is bovendien dat de maatregel een bureaucratisch gedrocht is. Nadat instellingen hun gegevens aan de gemeenten hebben doorgegeven moet de gemeente vervolgens het Centraal Administratie Kantoor (CAK) een bak gegevens aanleveren, die vervolgens de rekening naar de ouders gaat sturen. Tal van instellingen en 393 gemeenten moeten hiervoor een aparte administratie optuigen. Kortom, een maatregel die meer kost dan dat zij oplevert (herinnert u zich nog de door de overheid zo gewenste 'regel-arme-zorg'?).
Om nog niet te spreken van de verwachte meerkosten. Nu al hebben meerdere ouders ons gemeld dat ze niet in staat zijn de ouderbijdrage op te hoesten. Als hun kind lang opgenomen blijft, worden ze verder de financiële put ingeduwd. De armoede in, een bekende risicofactor voor het verergeren van psychische problemen, zowel bij ouders als kind. Ouders kunnen er uiteraard ook voor kiezen om opname uit te stellen. Tot het echt niet meer kan. Met hetzelfde resultaat; ontwrichte gezinnen waardoor een langere en duurdere behandeling.
Ook kinderen die een dagdeel in het psychiatrisch ziekenhuis verblijven, moeten een eigen bijdrage betalen. Voor soms enkele euro's per maand wordt een hele administratie opgetuigd. Voor hen komen daar bovenop mogelijk extra kosten, door het dreigend wegvallen van de tegemoetkoming voor vervoersonkosten. Omdat een dagbehandeling voor gespecialiseerde zorg vaak een behoorlijke afstand van thuis ligt, kan dit gemakkelijk oplopen tot meerdere honderden euro's per maand. Dit kan wel eens een dure bezuiniging worden, want dagbehandeling is doorgaans hét alternatief voor een veel duurdere 24-uurs opname.
Maatwerk
'Geen kind buitenspel', dat was de ronkende titel van een van de eerste beleidsdocumenten van de decentralisatie van alle zorg voor jeugd. Kinderpsychiatrie bleef gezondheidszorg, dat verzekerde de staatssecretaris ouders, kinderen en professionals. Er zou geen verschil worden gemaakt. Intussen lijkt deze belofte vergeten. Een motie van SP/CDA om de eigen bijdrage voor kinderen in een kinderpsychiatrisch ziekenhuis te schrappen, is vorige maand door de (bevriende) coalitie met ruime meerderheid weggestemd.
Vele gemeenten zien de nadelen van de ouderbijdrage wel, en hebben zich er tegen uitgesproken. Echter, omdat den Haag zo besliste, moeten ze de ouderbijdrage laten innen. Blijkbaar is men in den Haag nu al vergeten dat de transitie over lokale beleidsvrijheid gaat, vereist om gezinnen maatwerk te bieden.
Robert Vermeiren, hoogleraar kinder- en jeugdpsychiatrie Curium-LUMC
Bertine Lahuis, kinder- en jeugdpsychiater, bestuurder Karakter, expertise centrum voor kinder,-en jeugdpsychiatrie
Ariane de Ranitz, psychiater De Forensische Zorgspecialisten
Mijn opinie:
Paars van Kok C.s. was in tegenstelling tot wat Pim Fortuyn laatdunkend "puinhopen" noemde, destijds een bijna noodzakelijke coalitie om al die christelijke obstakels kwijt te zijn.
Afgezien van het "homohuwelijk" dat na enig gekrakeel er toch binnen 3 jaar door was, zijn er tig "emancipatoire" en "humanistische" principes tot wet verheven. Ook in België met de paarse regering Verhofstad was dat het geval. En gelukkig maar. Maar de keerzijde van de medaille was natuurlijk enerzijds de blinde vlek voor de vergrijzing en het idee dat de terechte val van het communisme een vrijbrief was om het 19e eeuwse kapitalisme of neo-liberalisme als het goede en het gelijk van de geschiedenis te prijzen. Alles moest geprivatiseerd worden en dan zou de concurrentie de prijzen en kosten wel drukken. Dat het gewoon een onzinverhaal was, wil men, op een enkele uitzondering na dan, nog steeds niet toegeven. Dàt er aan concurrentie óók voordelen kleven wil ik niet ontkennen. Monopolies zijn bewezen gedrochten. Tot voor de vrijgave van de telefonie kon je van geluk spreken als je van "tante PTT" al binnen een paar maanden telefoon kon krijgen. :D Natuurlijk, de technologie van telefonie en dataverkeer heeft nieuwe markten en omzet gecreëerd, maar geen extra banen.
Maar dat mede door vergrijzing en, de onvermijdelijke automatisering er alsmaar minder werkenden zouden komen werd van links tot rechts ontkent. Iedereen stond voor banen, banen en nog eens banen. Dat linksom of rechtsom of "recht-door-zee" door automatisering of vertrek naar lage-lonen-landen er hoe dan ook steeds minder werkenden zouden en zullen komen blijft men maar bagatelliseren. Dat de kosten, met name van de gezondheidszorg oplopen heeft men echter wèl gezien en dus moet er op van alles en nog wat bezuinigd worden. Ja, inderdaad, het moet ook wel zolang we blijven geloven in groei-groei-en-nog-eens- groei die altijd zal tegenvallen. World-On-Line, ABN-AMRO, cum suis, het geloof in "de Sky is the limit" dat telkens weer een luchtballon bleekt te zijn wordt zo snel mogelijk als "ongelukje" verdrongen. Hooguit wordt het als een beschamend "exces" maar niet als oorzakelijk kwaad gezien. Gelukkig zijn er dan altijd bliksemafleiders zoals Griekenland of Spanje waarop we dan collectief verontwaardigd kunnen zijn. :( En als dat dan toch niet blindelings als zaligmakende gesneden koek geslikt wordt, is er wel de Europese Unie of Rusland of moslims of vluchtelingen waar we onze frustraties op kunnen botvieren.
En ondertussen zijn de voedselbanken al wel bekent na 10 jaar en een soort van "aardige mensen" bedoening geworden die "eigenlijk" vergelijkbaar zijn met bijvoorbeeld het Leger des Heils. Dak en thuislozen zijn van alle tijden. Werkelijk? Pas als het jezelf of in de directe omgeving gebeurt gaan mensen er over nádenken en, gevoed door "eigen volk eerst" of andere populistische kretologie meestal weer gesust of omgekeerd nog banger, nog gefrustreerder worden.
Natuurlijk, het is uiteindelijk altijd de schuld van Den Haag. En met het absoluut onzinnige maar getalsmatig onoverkomelijke "nieuw paars" klopt het inderdaad altijd! Ik vond deze coalitie van "bruggen slaan" eerder gedoemd om bokken te schieten. Dat laatste valt op het eerste gezicht nog wel mee... Toch? :( Als je wil kan je alles relativeren. Ben je relatief jong en gezond, zelfs werkloos, mag je niet klagen... :/
Maar ik heb begin april wel te klagen! Want dan is mijn eigen risico van het ziekenfonds daar. Inmiddels heb ik tegen de dringende raad van mijn artsen in, sinds het eigen risico van toen € 300 wel degelijk een aantal medicijnen afgeschaft en houd ik e.e.a. goed in de gaten want 3 jaar geleden stond ik met mijn Euroshopper boodschappen voor paal bij A.H. toen begin april bij het pinnen mijn rekening plots leeg was. Met die € 300 eigen risico die afgeboekt was had ik normaal nog twee weken toegekomen. Daar sta je dan op je 57e zonder geld! Het mag dan geen bedelstaf heten maar ik moest wèl links en rechts geld lenen! Met mijn WAO kon ik het geleende gelijk terugbetalen en door in april extra zuinig te zijn de maand bijna rond komen. Maar in de Gastkamp (55+ ers en vooral AOW-ers) waar ik al jaren dagelijks kom, en de fris € 0,50 het flesje bier € 0,90 kostte, zat opeens haast niemand meer. En, afgelopen jaren was het in april idem dito en zal het dit jaar wéér het geval zijn. Is dat niet verlaagd worden tot de bedelstaf?
Sinds 1975 heb ik met regelmaat psychiatrische patiënten opgevangen, pre- en post opname. En tijdens de opname 2-3-4x per week bezocht waardoor ik zowel in Paviljoen 3 van het toenmalige Wilhelmina Gasthuis als in Santpoort (toen nog met een "NS avondretourtje" = enkeltje + fl 0,25) Valeriuskliniek enz. zeg maar "kind aan huis" was. Afgezien van die echt lood, en loodzware mantelzorg waarvoor ik van buren, familie en kennissen van respect tot radeloosheid mocht genieten, kreeg ik toch ook geluiden te horen alsof die patiënten "op vakantie" waren en nog goedkoop ook. Ik heb niet de gevangenissen van binnen gezien (behalve de Havenstraat toen die gesloten was) waarvan "men" ook nog wel eens vind dat het een luxe vakantie is. Maar psychiatrische inrichtingen dus wel. En helemaal toen ik tijdens de parlementaire enquete Bijlmerramp in februari 1999 er zelf een lang weekend - vrijdagnacht tot maandagochtend - opgesloten mocht zitten. En hoewel ik die ervaring achteraf gezien niet heb willen missen, het is dus beslist géén vakantie! In tegendeel! De toestanden daar waren sowieso beschamend voor een land als Nederland. De verpleegkundige staf die mee moest eten mompelde dan die za-zondag : "nou, de pizza-lijn maar weer, of doen we vandaag maar de Chinees?" :(
Natuurlijk... dat staat los van de kosten... :( En ja, als je niet thuis mee-eten moet wordt er geld uitgespaard. Dus is het logisch: dáár valt geld te halen en bovendien zijn suïcidale of psychotische patiënten toch op een of andere manier zelf verantwoordelijk voor hun eigen gedrag. "Hadden ze maar niet moeten blowen of zo. Toch?!"
Welnu, noch ik, noch wijlen mijn schoonmoeder, noch de anderen die ik maanden lang opgevangen heb waren door eigen toedoen depressief, suïcidaal of psychotisch! En het is dus echt geen vakantie! Nu weet ik niet precies meer hoeveel anti-depressiva en andere psychofarmaca kosten, maar reken maar dat het eigen risico er aan gaat! En ik weet ook niet precies wat een alleenstaande bijstandsmoeder met kinderen ontvangt maar die zijn alleen met het eigen risico al de klos en die - afgezien van de loodzware taak en psychische druk - gaan we ook nog eens de rekening van psychiatrische hulp voorleggen?
Als er al "liggeld" geheven moet worden om het "kostengat" een beetje te dichten, dan zou dat tenminste over alle ziekenhuisopnames moeten gaan. Zo gaat het ook al heel mijn leven in België. Eten en beddengoed en schoonmaak zijn natuurlijk peanuts binnen het hele opnamegebeuren, maar toch, per saldo is het een behoorlijke post op al die opnames van alle ziekenhuizen over het jaar en dat valt m.i. door iedereen dan nog wel te billijken. Het zou dan via de ziektekostenverzekeraar die toch de hele, gespecificeerde rekening krijgt ook nog simpelweg geïncasseerd kunnen worden, net zo goed als dat bepaalde medicijnen en hulpmiddelen in rekening gebracht worden. Maar dat is vooruitgedacht... :D
Dat de VVD achterban het wellicht "logisch" kan vinden bevreemd mij, maar er zijn meer VVD principes die ik gewoon niet kan noch wil snappen. Dat de PvdA met het noodgedwongen coalitieakkoord hierin méégaat... Hoe rationeel ik het ook wil bekijken, en ik ga geen verbaal geweld gebruiken, maar om er niets over te zeggen zou ik mijzelf kwalijk nemen! :(
